Дом Дружбы народов Чувашии приглашает на межнациональный праздник «Навруз»
21 марта в 15.00 в Доме Дружбы народов Чувашской Республики состоится один из древнейших национальных праздников иранских и тюркских народов Навруз.
Мероприятие проводится в рамках реализации Стратегии государственной национальной политики РФ и направлено на сохранение и укрепление мира, единения, согласия, развития этнокультурного многообразия народов, проживающих в Чувашской Республике.
Организаторы – Минкультуры Чувашии (при поддержке Федерального агентства по делам национальностей РФ), Дом Дружбы народов Чувашской Республики, ЧРОО «Ассамблея народов, проживающих в Чувашии», национально-культурные объединения Чувашской Республики.
Программа праздника в Доме Дружбы обещает быть яркой и насыщенной самобытным творчеством. Национальный колорит будет представлен выставкой культур Азербайджана, Татарстана, Туркменистана, Узбекистана; массовым народным уличным гулянием, дегустацией плова, восточных сладостей.
В концертной программе примут участие: талантливый мастер народных музыкальных инструментов, этнограф Николай Фомиряков; самодеятельные творческие коллективы хореографический ансамбль «Дети гор» (ЧРОО «Чечено-ингушский культурный центр «Вайнах»); народный ансамбль татарской песни «Ялкын» (МОО «Национально-культурное объединение татар г. Чебоксары»); народный ансамбль народного танца «Суварята»; фольклорный ансамбль «Парне» Дома Дружбы народов Чувашии; гвардейский казачий народный ансамбль «Раздолица» станичного казачьего общества «Атаманская станица Николаевская»; хореографический ансамбль туркменских студентов ЧГПУ им. И. Яковлева «Беркут», туркменский самодеятельный коллектив «Назенин», а также хор студентов вышеназванного университета; хореографический коллектив ОО «Узбекский культурный центр Чувашской Республики»; народный эстрадно-фольклорный ансамбль Мишар» Комсомольского района и сольные исполнители.
Справка:
Один из самых древних праздников Навруз – это начало нового сельскохозяйственного года у персоязычных и некоторых тюркоязычных народов Казахстана, Средней и Малой Азии, Ирана, а также у башкир и татар. В переводе с фарси он означает «новый день». У него много вариантов названий в разных странах – Новруз, Навруз, Нуруз, Невруз, Наурыз, Нооруз и другие.
Навруз символизирует обновление природы и человека, очищение душ и начало новой жизни. В сентябре 2009 года Навруз включен в репрезентативный список нематериального культурного наследия человечества ЮНЕСКО, а в 2010 году 64-я сессия Генеральной Ассамблеи ООН объявила 21 марта Международным днем Навруза. В ряде стран Навруз объявлен государственным праздником.
Первоисточник: Дом Дружбы народов Чувашии
Источник: ОФИЦИАЛЬНЫЙ ПОРТАЛ ОРГАНОВ ВЛАСТИ ЧУВАШСКОЙ РЕСПУБЛИКИ
P.S.: Чăваш халăхĕн нарăсĕ/нурăсĕ
Нарӑс уйӑхӗ
Ҫулталӑк ярӑмӗн пайӗ.
Нарӑс уйӑхне кӗҫӗн кӑрлач, хӗл, кӗрт вӗҫтернӗ, йыт-качка туй кӗртнӗ уйӑх тесе калаҫҫӗ.
Нарӑс уйӑхӗнче тӗрлӗ ҫанталӑк тӑрать: юр ҫӑвать, ҫил-тӑман алхасать. Каҫсенче кӗтмен сивӗсем чӗпӗтеҫҫӗ. Ӗне-вӑкӑр, пӑши-пӑлан мӑйракисене пӑрахаҫҫӗ, хуҫаҫҫӗ.
Нарӑс уйӑхӗ сивӗ ярса пиччӗшне, кӑрлача, ҫӗнтерейӗп тесе мухтанать тет.
Ку уйӑхра кун тӑршшӗ 1,5-3,5 сехет таран тӑсӑлать. Ҫанталӑк яр уҫҫӑн ҫуталать.
Хӗвел юр ҫине ӳксе куҫа йӑмӑхтарать. Пӳрт, сарай тӑрринчен тумла юхма пуҫлать, сивӗтсен тумла шӑнать.
Уйӑх варринче /15.02/ ӑшӑпа сивӗ тӗл пулса тавлашаҫҫӗ, кӗрӗшеҫҫӗ. Ҫанталӑк ҫур енне куҫать.
Кашкӑрсем кӗтӳленеҫҫӗ, тилӗ туй ташшине ташлать. Йыт-качка кӗрт ертет.
Кушак ҫухӑрса макӑрать, кушак аҫине чӗнет.
Ҫӗрҫисем ҫул ҫинчи тислӗк ҫинче чӗвӗлтетсе чакаланаҫҫӗ.
Кукӑр сӑмса кайӑкӗ /клест/ чӗпписене /15.02 тӗлне/ кӑларать, виҫӗ-пилӗк ҫӑмартапа икӗ эрне йӑвара ларать.
Улӑхри хӗрлӗ хӑва кӑчкӑ кӑларса шуралать.
Ӗне выльӑх пӑруланма пуҫланӑ вӑхӑт.
Ял хресченӗ ҫил вӗрнӗ кунсенче арман авӑртса юлма тӑрӑшать.
Пулас акана хатӗрленсе чашӑкпа /виҫӗ чашӑкпа/ ҫӑлтӑрлӑ каҫа /виҫӗ каҫа/ пӗлӗт айне вӑрлӑх кӑларса лартнӑ. Кайран вӗсене пӳртре акса пӑхнӑ, калча йышне шутланӑ. Ака уйӑхӗнче, чашӑкри вӑрлӑха, малтан акнӑ.
Утарти лаҫа тӗрӗсленӗ. Шӑшисене имҫам пӑрахса хӑратнӑ.
Хӗрарӑмсемпе хӗр-упраҫ ҫип арласа пӗтернӗ. Кӗл шывӗпе ҫунӑ, юр ҫине хывса темиҫе кун шуратнӑ. Пир тӗртме хатӗрленӗ.
Каччӑсем хӗр суйланӑ. Ашшӗ-амӑшӗнчен авланма ирӗк ыйтнӑ. Евчӗ тупнӑ, хӗр ҫураҫма, килӗшсе татӑлма ҫӳренӗ. Веҫех йӗркеллӗ пулсан пуш уйӑхӗнче хӗр ҫураҫма хӑтана кайнӑ. Килӗшӳ пулмасан тепӗр ялта хӗр пӑхнӑ, килӗшнине ҫураҫнӑ. Кӑҫал уйӑх ҫуралса тухни нарӑсӑн 17-мӗш кунӗнче пулать.
Паллӑ кунӗсем, уявсем
1. Уйӑх тытӑмне, уйӑха кӑтартакан кун.
Тумла юхсан ҫуркунне ир килет, ҫил-тӑман вӗҫтерсен вӑрӑм ҫуркунне пулать.
1-5. Ҫанталӑк чӗпӗтсе сивӗтнӗ эрне.
1-12. Йыт-качка, кашкӑр-тилӗ кӗрт кӗртнӗ, "туй тунӑ" вӑхӑт. Кашкӑрсем усалланнӑ, кӗтӗве пуҫтарӑннӑ, выльӑх картисене тапӑннӑ вӑхӑт.
10. Хӗрт-сурта пӑтӑпа асӑннӑ кун.
11. Ҫил ашшӗпе ачисем, ҫил амӑшӗн ҫӑварне Ҫил-ту сӑрчӗн хапхине уҫса янӑ кун.
12. Вӑрлӑх кӑлармалли вӑхӑт.
12-19. Ҫил-тӑман эрни. Кашлатса, хӑрат-са, хӗвел хупласа ҫил-тӑман вӗҫтернӗ кун-сем. Арманҫӑсем ҫил йышне ҫӑнӑх сапса чӳклеҫҫӗ.
14. Лашасене сӗлӗ хушса панӑ вӑхӑт. Ака умӗн самӑрлатас тенӗ. Хальхи календарьпе ҫамрӑксен юрату кунӗ — Валентин кунӗ.
15. Хӗлпе ҫуркунне тӗл пулнӑ кун. Ашӑпа сивӗ тавлашнӑ кун. Кӑнтӑрла иртсен ӑшӑ тӑрать пулсан ҫуркунне ҫӗнтернӗ, сивӗ пулсан, ҫу вӑраха юлать. Тумла юхсан тырӑ-пулӑ, пахча ҫимӗҫ ӑнса пулать тенӗ.
17. Ҫӗнӗ уйӑх кунӗ.
20-26. Тумла эрни. Тумла пӑрӗ вӑрӑм пулсан пахча ҫимӗҫ тухӑҫлӑ пулать. Ӗне пӑруланӑ эрне. Ӗнесем ҫине чир-мур ӳкнӗ вӑхӑт. Сурӑх ырри, Ӗне ырри кунӗсем.
Картишӗнче вут чӗртсе чир усалне, ӗне мурне яраканне кӗл сапса, ял тавра вут пуҫҫи чиксе, чӳклесе мура хӑваласа янӑ. Картиш туррине, выльӑх ыррине пӑтӑпа чӳкленӗ. Ӑна асӑнса аслӑк ҫине пӑтӑ хунӑ. Эрне йӑлипе, чукне юн кун /22.02/ е эрне кун /24.02/ ирттернӗ.
Уйӑх тулсан ӗне ырри йӑлине ирттерме юрать. Тӑвансемпе пустарӑнса ӗне ырри пӗҫерсе ҫинӗ, кӳршӗсене салатса панӑ.
Уйӑх тулсан хӗр ҫураҫма хӑтана кайма юрать.
29. Тӑватӑ ҫулта пӗрре хушса пулакан "Куҫма" кунне /2008 ҫ./ "телейсӗр, ҫулталӑка хӑртакан кун" тесе калаҫҫӗ. Ҫак кун ҫӗнӗ ӗҫе пуҫӑнмаҫҫӗ.
Тĕплĕнрех çакăнта пăхмалла: Ҫулталӑк ярӑмӗ, Нарӑс
