Пĕтĕм чăваш диктанчĕ - 2020 / Всечувашский диктант - 2020
Улшăнусем, хушса пани / Изменения и дополнения:
«ПĔТĔМ ЧĂВАШ ДИКТАНЧĔ – 2020» акци пĕтĕмлетĕвĕсем:
Кăçалхи диктант вăхăтĕнче тĕрлĕ кăлтăксем пулчĕç. Диктант çырма хатĕрленнĕ нумай çын хăйĕн çак ăнтăлăвне, кăмăлне тивĕçтермесĕр юлни паллă. Пин-пин çын пĕр харăс кĕнине Чăваш наци телерадиокомпанийĕн сайчĕ чăтаймарĕ, ĕçлеме пăрахрĕ. Çавна пула васкавлă хушма мелсем шутласа кăлармалла пулчĕ. Йĕркелÿ комитечĕн хастарĕсем ЧПГĂИ тата ЧРВИ сайчĕсене диктантăн аудио вариантне вырнаçтарчĕç. Анчах та çакăн пирки пĕтĕм халăха тÿрех пĕлтерме май килменнипе нумай чăваш çак майпа усă кураймарĕ. Малашне çакăн пек чăрмавсем пулмасса шанатпăр. Пĕлтĕрхи тата виçĕм çулхи диктант валли йĕркеленĕ электрон почтăсемпе ярса панă тĕслĕхсем те пулчĕç. Вĕсене те тĕрĕслерĕмĕр. Раççей почтипе ярса паракансем те пулчĕç: Светлана Васильевна Чумакова (Хĕрлĕ Чутай районĕнчи Яманкасси ялĕ) тата Охтярова Наталья Порфирьевна (Çĕнĕ Шупашкар хули). Иккĕшĕ те "5" паллă илме тивĕçрĕç. Светлана Васильевна виççĕмĕш хут çакăн пек мелпе хутшăнать, ачаран чăваш чĕлхи вĕрентекенĕ пулма ĕмĕтленнĕскер, анчах пурнăç кустăрми урăх çулпа илсе кайнăскер, кашнинчех чăваш чĕлхине питĕ лайăх пĕлнине кăтартать. Республика тулашĕнчен те хутшăнакансем сахал мар пулчĕç. Диктант çырма кăмăл тунă пĕтĕм маттура тав тăватпăр!
Çу уйăхĕн 20-мĕшĕ тĕлне çакăн пек лару-тăру:
3741 ĕç (тĕрĕслекенсем патне çитнĕ) - пĕтĕмпе
Чăваш Республикинчен - 3696
Мускав хули - 2
Мускав облаçĕ - 2
Тутар Республики - 25
Пушкăрт Республики - 13
Самара облаçĕ - 1
«5» – 1535 (41%)
«4» –1485 (39,7%)
«3» – 672 (18%)
«2» – 28 (0,7%)
Вуланман, уçăлман е пушă килнĕ çырусем - 24 (0,6%)
Ака уйăхĕн 30-мĕшĕнче çакăн пек лару-тăру пулнă:
Пĕтĕмпе 3608 ĕç тĕрĕслекенсем патне çитнĕ.
Чăваш Республикинчен - 3574
Мускав хули - 2
Мускав облаçĕ - 1
Тутар Республики - 25
Пушкăрт Республики - 5
Самара облаçĕ - 1
Çыракансем çакăн пек паллăсем илнĕ:
«5» – 1462 (40,5%)
«4» –1441 (40%)
«3» – 668 (18,5%)
«2» – 26 (0,6%)
Вуланман, уçăлман е пушă килнĕ çырусем - 23 (0,4%)
42 ĕç - тĕрĕслевре.
Пĕтĕмлетÿпе тĕплĕнрех çак хыпар вĕçĕнчи хушса панă файлсенче паллашма пулать.
Ĕçсене тĕрĕслеме хутшăннă экспертсем валли калăпланă йĕркелÿ комитечĕн Тав çырăвĕсене, "5" паллă илнĕ маттурсем валли хатĕрленĕ сертификатсене хальлĕхе pdf форматпа электрон почтăпа ярса паратпăр, вĕсен хут вариантне çĕр-шыври, тĕнчери "COVID-19-па" çыхăннă çивĕч лару-тăру вĕçленсен пирĕн института килсе илме пултаратăр.
Хăвăра тĕрĕслеме Диктантăн эфирта пулнă варинчĕн текстне вырнаçтаратпăр: Текст. Ю. Скворцов. "Уках хурăнĕ".
"Чăваш Ен" НТРК сайчĕ сасартăк ĕçлеме пăрахнă пирки интернет урлă диктант çырма май килмен хастарсен тепĕр майпа пĕлĕвне тĕрĕслеме пулать: диктанта эсир пирĕн сайтра çак пĕлтерÿ айĕнче итлесе çырма пултаратăр, çавăн пекех ЧРВИ, "Чăваш Ен" НТРК социаллă серепесенче уçнă страницăсенче паллашма пултаратăр!
2 вариант. Пурăнакан е ĕçлекен вырăнтах çырмалла. Диктант текстне 13.00 сехетре Чăваш наци радиовĕн 95.5 Fm, 105.0 Fm тата 72.41 УКВ хумĕсем çинче, «Тăван радион» 100,3 Fm хумĕсем çинче тÿрĕ эфирта, çавăн пекех Чăваш наци телерадиокомпанийĕн сайтĕнче асăннă радиосен страницисенче (http://www.ntrk21.ru/radiо е http://www.ntrk21.ru/tavan-radio) «Тÿрĕ эфир» ("Прямой эфир") каçăпа кĕрсе итлеме пулать. Диктант бланкне http://chgign.ru сайтра («ПĔТĔМ ЧĂВАШ ДИКТАНЧĔ – 2020» старницăра) вырнаçтарнă. Копьютерпа Word форматпа çырнă (наборланă) е алпа çырнă текста сканерпа кăларса, фотоаппаратпа е телефонпа ÿкерсе илсе диктанта вуласа пĕтернĕ хыççăн 10-15 минут хушшинче ялсенчи шкулсенче чăваш чĕлхипе литература вĕрентекенсен е яваплă çынсен электрон почта адресĕпе ярса памалла. Вĕсем тĕрĕслесе пĕтĕмлетÿ тăваççĕ, пĕтĕмлетĕвне çак адреспа ярса параççĕ: diktant.2020@yandex.ru
2 вариант. Диктант будет транслироваться в прямом эфире на волнах 105,0 FM и 72,41 УКВ Национального радио Чувашии и 100,3 FM «Тăван радио» в 13.00 часов. Если нет радио, то на сайте Чувашской национальной телерадиокомпании на страницах Национального радио и «Тăван радио» (http://www.ntrk21.ru/radiо и http://www.ntrk21.ru/tavan-radio) можно послушать трансляцию, перейдя по кнопке «Прямой эфир». Можно скачать бланк для написания диктанта, который размещен на сайте http://chgign.ru (см.: «ПĔТĔМ ЧĂВАШ ДИКТАНЧĔ – 2020»), а также использовать другой чистый лист бумаги. По этому варианту диктант нужно будет печатать чувашским шрифтом в формате Word на компьютере или на бумаге (с расчетом отправления отсканированного варианта). Диктант можно написать дома, на работе и в других местах, где есть Интернет. Обучающиеся образовательных учреждений, члены их семей, а также все заинтересованные лица отправляют тексты диктантов на электронные почты учителей чувашского языка и литературы или ответственных лиц своих школ, в которых тексты проверяются, подводятся итоги.
Пĕтĕм чăваш диктанчĕ – 2020
Чăваш чĕлхи кунне, Чăваш автономине йĕркелесе янăранпа 100 çул çитнине тата Аслă Çĕнтерĕвĕн 75 çулне халалласа Чăваш патшалăх гуманитари ăслăлăхĕсен институчĕ, Чăваш Республикин вĕренÿ институчĕ, «Хыпар» хаçат, Чăваш наци радиовĕ, Чăваш наци телевиденийĕ, Тăван радио, Чăваш Республикин наци библиотеки, И.Я. Яковлев ячĕллĕ Чăваш патшалăх педагогика университечĕ тата И.Н. Ульянов ячĕллĕ Чăваш патшалăх университечĕ «Пĕтĕм чăваш диктанчĕ − 2020» акци ирттереççĕ. Вăл 2020 çулхи ака уйăхĕн 24-мĕшĕнче чăвашсем пурăнакан пĕтĕм тĕнчери хулапа ялта иртмелле. Акцин тĕп тĕллевĕ – чăваш чĕлхин пĕлтерĕшне, сумĕпе хисепне ÿстересси.
Задачисем:
− тӗнчере тӑван кӗтесрен, тӑван ҫӗртен, тăван чĕлхерен, тӑван халӑхран хакли нимӗн те ҫуккине тепĕр хут аса илтересси;
− чăвашла çырма пĕлнине тĕрĕслесси;
− чăвашла пĕлекен кашни çынна хăй тĕрĕс çырма пултарнине тĕрĕслеме май туса парасси.
2020 çулта Йĕркелÿ комитечĕ паллă чăваш çыравçи, прозăçи, сăвăçĕ, куçаруçи, 1964 çултанпа СССР писателĕсен пĕрлешĕвĕн пайташĕ пулнă Юрий Скворцов хайланă «Уках хурăнĕ» повесть тăрăх йĕркеленĕ текста суйласа илчĕ.
Иртнĕ çулсенчи диктант тексчĕсене:
2013 çулта Ҫеҫпӗл Мишши, Нестер Янкас, Фатых Карим ячӗллӗ премисен лауреачӗ, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Чăваш халăх поэчĕ Юрий Сементер хатĕрленĕ;
2014 çулта ЧР искусствăсен тава тивĕçлĕ ĕçченĕ, Чăваш патшалăх премийĕн лауреачĕ Марина Карягина тележурналист çырнă;
2015 çулта чăвашсен паллă прозаикĕ Леонид Маяксем çырни тăрăх („Асран кайми кун“) хатĕрленĕччĕ;
2016 çулта - чăваш халăх писателĕ Александр Артемьев çырнă «Çăкăр хакĕ» повесть (Шупашкар, 1977 çул) сыпăкĕ тăрăх хатĕрленĕ ĕçе суйласа илнĕ;
2017 çулта тĕнчипе паллă педагог, вĕрентекен, шухăшлавçă Геннадий Никандрович Волков академик çырнă «Ăслă ача» хайлава тĕпе хурса йĕркеленĕ;
2018 çулта чăваш халăх писателĕ Александр Артемьев çырнисенчен хатĕрленĕ текст пулчĕ;
2019 çулта Чăваш Республикин Патшалăх Канашĕн «Республика» хаçачĕн корреспонденчĕ, Раççей журналисчĕсен пĕрлешĕвĕн пайташĕ, Чӑваш Республикин профессионал çыравçăсен пĕрлешĕвĕн пайташĕ, Чӑваш Республикин çамрăксен премийĕн лауреачĕ Владислав Николаев çыравçă, журналист, куçаруçă Тани Юн пултарулăхне халалласа çырнă текста суйласа илнĕччĕ.
«Пĕтĕм чăваш диктанчĕ – 2020» акци сăн-сăпачĕ пулма И.Я.Яковлев ячĕллĕ Чăваш патшалăх педагогика университечĕн чăваш тата вырăс филологи факультечĕн 4-мĕш курс студенткине Екатерина Силеровăна çирĕплетнĕ.
Маларах диктант сăн-сăпачĕ пулма çак хастарсем тивĕçлĕ пулнăччĕ:
2015 çулта - Алиса Чайникова (Ахахпи), "Чăваш пики - 2013" конкурс çĕнтерÿçи, паллă юрăçă;
2016 çулта - Ольга Элиме, шкултан медальпе вĕренсе тухнă, И.Я. Яковлев ячĕллĕ Чăваш патшалăх педагогика университетĕнче аслă пĕлÿ илнĕ, "Тăван радио" редакторĕ;
2017 çулта - Мария Самделова, И.Н. Ульянов ячĕллĕ Чăваш патшалăх университечĕн студентки, «Патăрьел чăваш пики – 2013» кoнкypc çĕнтерӳçи, «Регионсен чăваш пики – 2015», «Раççей чăваш пики – 2016» конкурссен финалистки, «Çулталăк моделĕ – 2016» титула çĕнсе илнĕ пике, Наци радиовĕн дикторĕ;
2018 çулта - Александра Прокопьева, культура эткерлĕхĕн, экологи тата пурнăç хăрушсăрлăхĕн ыйтăвĕсемпе иртнĕ Пĕтĕм Раççейри «ЮНЭКО» çамрăксен форумĕнче I степеньлĕ Диплома тата «Студентсен чи лайăх ăслăлăх ĕçĕ» медале тивĕçнĕ, И.Я. Яковлев ячĕллĕ Чăваш патшалăх педагогика университечĕн студентки.
2019 çулта акци сăн-сăпачĕ пулма Алексей Александров («Сантăр Элтиярĕ») Чăваш наци радиовĕн редакторне çирĕплетнĕ. Мĕн ачаран чăваш халăхĕн эткерĕпе кăсăкланнă. Халĕ ăна Чăваш Ен наци радиовĕнче "Сантăр Элтиярĕ" ятпа пĕлеççĕ. Вăл "Эткер", "Ылтăнран хаклă", "Пĕр кăкран" тата "Кала-ха" кăларăмсен ярăмĕсене йĕркелесе пырать.
Акцие çак йĕркепе хутшăнма пулать.
Пурăнакан е ĕçлекен вырăнтах çырмалла. Диктант текстне 13.00 сехетре Чăваш наци радиовĕн 95.5 Fm, 105.0 Fm тата 72.41 УКВ хумĕсем çинче, «Тăван радион» 100,3 Fm хумĕсем çинче тÿрĕ эфирта, çавăн пекех Чăваш наци телерадиокомпанийĕн сайтĕнче асăннă радиосен страницисенче (http://www.ntrk21.ru/radio е http://www.ntrk21.ru/tavan-radio) «Тÿрĕ эфир» каçăпа кĕрсе итлеме пулать. Диктант бланкне http://chgign.ru сайтра вырнаçтарнă. Копьютерпа Word форматпа çырнă (наборланă) е алпа çырнă текста сканерпа кăларса, фотоаппаратпа е телефонпа ÿкерсе илсе диктанта вуласа пĕтернĕ хыççăн 10-15 минут хушшинче çак адреспа ярса памалла: diktant.2020@yandex.ru
Ахаль хут çине çыракансен те çакна палăртма манмалла мар:
Хушамат, ят, ашшĕ ячĕ е вăрттăн ят
Пароль (10 сас паллинчен иртмелле мар)
Миçе çулта?
Чăваш Республикин патшалăх тытăмĕнче ĕçлекенсем, культурăпа искусство ĕçченĕсем, студентсемпе шкул ачисем – чăваш чунлă мĕн пур çын «Пĕтĕм чăваш диктанчĕ - 2020» акцие хутшăнасса кĕтетпĕр.
Телефонсем: 8(8352) 45-02-58 (Долгова А.П., Кузнецов А.В.), 8(8352) 45-99-96 (Петрова С.В.), 8(8352) 62-61-49 (Денисова Т.В.). Эрнекун çак яваплă çынсемпе çыхăнма пулать.
«Пĕтĕм чăваш диктанчĕ - 2020» акци çинчен тулли информаци http://chgign.ru адреспа («Пĕтĕм чăваш диктанчĕ – 2020» страницăра) тупма пулать.
В целях создания условий для сохранения, изучения и развития чувашского языка в Чувашской Республике, популяризации чувашского языка среди учащихся, студентов, педагогов, населения Чувашской Республики Чувашский государственный институт гуманитарных наук, Чувашский республиканский институт образования, газета «Хыпар», Чувашское национальное радио, «Тăван радио», Чувашское национальное телевидение, ЧГПУ им. И.Я. Яковлева, ЧГУ им. И.Н. Ульянова, Национальная библиотека Чувашской Республики 24 апреля 2020 г. проводят образовательную акцию – тотальный диктант по чувашскому языку «Пĕтĕм чăваш диктанчĕ - 2020», посвященный Дню чувашского языка, 100-летию Чувашской автономии и 75-летию Великой Победы.
Задачи проекта:
– повысить престиж чувашского языка среди современников и будущих поколений;
− привлечь внимание общества к проблеме грамотности населения чувашской национальности;
− дать возможность всем желающим проверить свою грамотность в ходе добровольного диктанта и пробудить у них желание развивать культуру письменной речи по чувашскому языку.
Текст тотального диктанта по чувашскому языку составлен по произведению известного поэта, прозаика, публициста, критика, переводчика, члена Союза писателей СССР (1964) Юрия Скворцова «Уках хурăнĕ» (Береза Агафии).
В прошлых акциях авторами текстов становились:
в 2013 г. - поэт, переводчик, лауреат премий им. Михаила Сеспеля, Нестера Янкаса, Фатыха Карима, заслуженный деятель культуры Чувашской Республики, народный поэт Чувашии Юрий Семендер;
в 2014 г. - поэт, заслуженный деятель искусств Чувашской Республики, лауреат государственной премии Чувашской Республики, член Союза журналистов РФ, тележурналист Марина Карягина;
в 2015 г. - текст был подготовлен по мотивам произведения «Асран кайми кун» (Незабываемый день) известного чувашского писателя Леонида Маяксем;
в 2016 г. - текст был подготовлен по мотивам повести народного писателя Чувашии Александра Артемьева «Çăкăр хакĕ» (Цена хлеба);
в 2017 г. - по произведению всемирно известного доктора педагогических наук, академика Российской академии образования, писателя-публициста, основателя этнопедагогики, мыслителя Геннадия Никандровича Волкова «Ăслă ача» (Умный ребенок);
в 2018 г. - текст был подготовлен по мотивам произведений народного писателя Чувашии Александра Артемьева, посвященным родному языку;
в 2019 г. - журналист, писатель, переводчик, корреспондент газеты «Республика» Государственного Совета Чувашской Республики, лауреат Молодежной государственной премии Чувашской Республики, член Союза журналистов России, член Союза профессиональных писателей Чувашской Республики Владислав Николаев. Он подготовил текст, посвященный известной чувашской театральной и киноактрисе Тани Юн.
«Лицом диктанта» организационный комитет выбрал кандидатуру студентки 4 курса Чувашского государственного педагогического университета имени И.Я. Яковлева Екатерины Cилеровой.
Предлагается следующий вариант написания диктанта.
Диктант будет транслироваться в прямом эфире на волнах 105,0 FM и 72,41 УКВ Национального радио Чувашии и 100,3 FM «Тăван радио» в 13.00 часов. Если нет радио, то на сайте Чувашской национальной телерадиокомпании на страницах Национального радио и «Тăван радио» (http://www.ntrk21.ru/radiо и http://www.ntrk21.ru/tavan-radio) можно послушать трансляцию, перейдя по кнопке «Тÿрĕ эфир» (Прямой эфир). Бланк для написания диктанта размещен на сайте http://chgign.ru (см.: «ПĔТĔМ ЧĂВАШ ДИКТАНЧĔ – 2020»). Диктант нужно будет печатать чувашским шрифтом в формате Word на компьютере или написать на бумаге. Диктант можно написать дома, на работе и в других местах, где есть компьютер и Интернет. Работы необходимо будет направить на адрес электронной почты: diktant.2020@yandex.ru в течение 10-15 минут.
Определен диктор для озвучивания текста Диктанта: в эфире Национального радио и «Тăван радио» – Владимир Евгеньевич Егоров, старший редактор Национального радио Чувашии.
Организаторы акции приглашают на диктант всех активных людей, владеющих чувашским языком и радеющих за сохранение одного из древнейших и красивейших языков мира, искренне желающих его дальнейшего развития и процветания. Своим участием в этой акции каждый из вас проголосует за будущее чувашского языка!
Контактные телефоны: 8(8352)459-996 (Петрова С.В.), 8(8352)450-258 (Кузнецов А.В., Долгова А.П.)
Полную информацию об акции «Тотальный диктант по чувашскому языку» можно найти на сайте http://chgign.ru («ПĔТĔМ ЧĂВАШ ДИКТАНЧĔ – 2020»).
